โรคเมล็ดด่างในนาข้าว พบมากในนาชลประทาน ภาคกลาง ภาคตะวันตก ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และ ภาคใต้สาเหตุเชื้อรา สาเหตุหลัก 6 ชนิดได้แก่ Curvularia lunata , Cercospora oryzae , Bipolaris oryzae , Fusarium semitectum , Trichoconis padwickii , Sarocladium oryzae

เชื้อราสาเหตุ

อาการในระยะออกรวง พบแผลสีต่างๆ เช่นเป็นจุดสีน้ำตาลหรือดำหรือมีลายสีน้ำตาลดำหรือ สีเทาปนชมพูที่เมล็ดบนรวงข้าว ทั้งนี้ เพราะมีเชื้อราหลายชนิดที่สามารถเข้าทำลายและทำให้เกิดอาการต่างกันไป การเข้าทำลายของเชื้อรามักจะเกิดในช่วงดอกข้าวเริ่มโผล่จากกาบหุ้มรวงจนถึงระยะเมล็ดข้าวเริ่มเป็นน้ำนม และอาการเมล็ดด่าง จะปรากฏเด่นชัดในระยะใกล้เก็บเกี่ยว

อาการโรคเมล็ดด่าง

การแพร่ระบาด เชื้อราสามารถแพร่กระจายไปกับลม ติดไปกับเมล็ด และสามารถแพร่กระจายในยุ้งฉางได้ เชื้อสาเหตุบางชนิดสามารถสร้างสารพิษ (toxin) ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้

การป้องกันกำจัด

• เมล็ดพันธุ์ที่ใช้ปลูก ควรคัดเลือกจากแปลงที่ไม่เป็นโรค
• ถ้าพบการระบาดของโรคใบจุดสีน้ำตาล และใบขีดสีน้ำตาล ในระยะต้นข้าวตั้งท้องใกล้ออกรวง สารที่ยูนิไลฟ์แนะนำให้ฉีดพ่น  ด้วยสารป้องกัน กำจัดเชื้อรา เช่น การป้องกันให้เลือกใช้ บิซโทร 300-400 กรัม หรือ เบนเอฟ 200 ซีซี  ต่อน้ำ 200 ลิตร ต่อพื้นที่ 5 ไร่ และ การรักษาให้เลือกใช้ อะซอกซีสโตรบิน 100-200 ซีซี  หรือ รัสโซล 200 ซีซี ต่อน้ำ  200 ลิตร ต่อพื้นที่ 5 ไร่

เพิ่มเติม เพื่อประสิทธิภาพที่ดีกว่าควรใช้ คัพเวอร์กรีน ใส่ก่อนผสมสารเคมีทุกครั้ง

ที่มา : กองวิจัยและพัฒนาข้าว กรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์